Czy zdarzało Ci się stanąć przed koniecznością podjęcia ważnej decyzji w sytuacji, gdy masz to dokuczliwym uczuciem, że nie jesteś jeszcze gotowy, aby ją podjąć i że to jeszcze nie ten moment?
Skuteczne podejmowanie decyzji wymaga starannego przygotowania. Nie oznacza to jednak tylko uporządkowanie danych, faktów i liczb – nawet jeśli masz wszystkie potrzebne dane nadal możesz podjąć złą decyzję. Po prostu możesz nie być w stanie skutecznie przetworzyć wszystkich posiadanych informacji.
Dlaczego?
Najczęściej dlatego, że rozpraszają Cię inne zadania lub jeśli wątpisz w swoją zdolność do wykonania właściwej analizy i wysnucia dobrych wniosków.
Co więc zrobić, aby zminimalizować powyższe ryzyko?
Oto kilka wskazówek:
- Intuicja i logika w podejmowaniu decyzji
Wszyscy podejmujemy setki decyzji każdego dnia. Od wyboru, w co się ubrać lub czym nakarmić dzieci, po decyzje inwestycyjne, jak zareagować na zmiany w otaczającym nas świecie, co zrobić z „plotkami i przeciekami” itd.
Każda z nich wymaga pewnego wysiłku umysłowego.
Nad niektórymi decyzjami spędzamy dużo czasu myśląc o wielkich, ważnych wyborach, a inne podejmujemy szybko, intuicyjne i niemalże automatyczne, przez co ledwo zauważamy, że ich dokonujemy.
Psycholog Daniel Kahneman zbadał te dwa sposoby myślenia w swojej książce z 2011 roku „Myślenie, szybkie i wolne”.
Nazwał je Systemem Pierwszym i Systemem Drugim.
System Pierwszy: jest to „szybkie”, intuicyjne i instynktowne myślenie, które ma miejsce każdego dnia. To takie „myślenie” jak podczas jazdy samochodem znaną nam drogą, której przebiegu później już nawet nie pamiętamy. A przecież w czasie jazdy nieustannie podejmowaliśmy decyzje i myśleliśmy o tym, dokąd i jak jedziemy.
System Drugi: w tym trybie „powolnym” rozwiązujemy problemy świadomie i celowo. Problemy te mogą obejmować skomplikowane lub ważne kwestie biznesowe lub życiowe
Kahneman mówi, że zrozumienie, w jaki sposób te dwa systemy współdziałają i wpływają na siebie nawzajem, może pomóc w stworzeniu podstaw do podejmowania lepszych decyzji.
- Znalezienie właściwej przestrzeni dla umysłu
Trudno podejmować dobre decyzje, gdy żongluje się tuzinem pomysłów na raz. Możesz się rozproszyć i nie poświęcić pełnej uwagi decyzji, którą masz właśnie podjąć. Według Kahnemana, myślenie Systemu Pierwszego ma tendencję do przejmowania na nami kontroli i zmuszania a nawet zachęcania nas do jej przyspieszania. To taka pokusa typu „no to do brzegu! Ile mam nad tym myśleć?”.
Dlatego ważne jest, aby oczyścić umysł z bałaganu i skupić się na świadomym i logicznym podejmowaniu skutecznej decyzji. Skoncentruj się na jednym aspekcie problemu na raz i spokojnie przepracuj go.
Możesz także użyć technik ćwiczenia uważności (o czym szerzej w innym artykule) oraz centrowania. W skrócie: uważność oznacza bycie w pełni świadomym swoich myśli, emocji i działań w danej chwili, a centrowanie jest techniką wizualizacji, która pomaga skupić się na tu i teraz, aby poradzić sobie ze stresem.
- Świadomość stronniczości
Jedną z pułapek myślenia Systemu Pierwszego jest to, że jest ono pod wpływem naszych przekonań i uprzedzeń, które mogą prowadzić do błędnych decyzji. Na przykład możemy nadać większą wagę pierwszej otrzymanej informacji, nawet jeśli jest ona mniej dokładna lub użyteczna niż kolejne dane,
Jesteśmy również podatni na „tendencyjność potwierdzeń”. Dzieje się tak, gdy faworyzujemy informacje, które wspierają nasze wcześniejsze przekonania. Ważne jest więc, aby przy podejmowaniu decyzji kwestionować wszystkie założenia i uprzedzenia, jakie posiadamy
Stronniczość to tylko jedno z niebezpieczeństw, o których należy pamiętać przy podejmowaniu decyzji. Szerzej na temat 10 typowych błędów w podejmowaniu decyzji pisaliśmy w odrębny artykule na naszym serwisie..
- Zaufaj sobie i swojemu zespołowi
Poczucie zwątpienia w siebie nie jest niczym niezwykłym, gdy jesteś odpowiedzialnym za podjęcie poważnej decyzję. W końcu ta decyzja może wpłynąć na zyski twoje lub twojej organizacji i mieć znaczenie dla twojego przyszłego życia.
Biorąc pod uwagę tak dużą stawkę, naturalne i rozsądne jest zebranie i ocena jak największej ilości danych przed podjęciem decyzji. Jednak w większości przypadków nie ma idealnego rozwiązania, które zadowoliłoby wszystkich zaangażowanych oraz zazwyczaj nie uda się zredukować ryzyka do ZERA. Ale jeśli będziesz dalej szukać idealnego rozwiązania, możesz w ogóle nie być w stanie się zdecydować i wprowadzić się w stan paraliżu decyzyjnego lub stracić szansę na pozytywny rezultat.
Ni mniej jednak ważne, jest, abyś ufał sobie i swojemu osądowi sytuacji, mądrości i doświadczeniu.
- Efektywne wykorzystanie czasu
Większość decyzji, zwłaszcza w inwestycjach, podejmowana jest pod pewną presją czasu. Unikaj więc zwlekania i odkładania decyzji „na później”. Jeśli tego nie zrobisz myślenie Systemu Pierwszego może zadziałać i popchnąć Cię w złym kierunku.
Prawdopodobnie podejmiesz znacznie lepsze decyzje, jeśli efektywnie wykorzystasz czas, który masz. Wiedza o tym, jak ustalać priorytety, może pomóc ci zachować spokój i stworzyć przestrzeń do myślenia i skupiania się na problemie.