„Jeśli naprawdę chcesz uciec od rzeczy, które cię nękają, nie potrzebujesz być w innym miejscu, ale być inną osobą”. – Seneka
Bądźmy stoikami, czyli koncentrowanie się na tym, co naprawdę ma znaczenie
Inwestorzy to osoby „zanurzone w danych”, które codziennie przetwarzają. Sygnałów, na podstawie których trzeba podjąć szybką decyzje jest nieskończona ilość. Do tego często trzeba się zmierzyć ze sprzecznymi informacjami, a także różnymi interesami, żądaniami i wnioskami. W efekcie pozostaje ledwo chwilka na zebranie myśli.
Każdy chyba kiedyś poczuł się tym po prostu przytłoczony i najchętniej rzuciłby to wszystko w cholerę i pojechał w miejsce, gdzie nie ma nikogo i niczego, a przede wszystkim gdzie nie ma NETU 😉
I to jest moment, w którym ewidentnie potrzebna jest PAUZA, nawet na kilka minut…
Tu może nam pomóc stoicyzm – „szkoła” filozofii została założona w III w p.n.e. w Atenach przez Zenona z Citium i rozwijana przez klasycznych myślicieli, takich jak Heraklit, Epiktet, Seneka i Marek Aureliusz.
W ostatnich latach stoicyzmem bronili liczni guru biznesu i osoby opiniotwórcze, (takie jak Tim Ferriss), mówiący, że stoicyzm może nam pomóc być odpornym, rozwijać otwarte i uczciwe relacje oraz zachować spokój i skupienie podczas pracy pod presją.
Czym jest więc stoicyzm?
Filozofia stoicka utrzymuje, że istnieją cztery główne cnoty, wg których trzeba żyć:
- mądrość,
- samodyscyplina,
- sprawiedliwość
- odwaga
Mądrość, która polega na stosowaniu rozumu, co według stoików jest jedynym sposobem na rozwinięcie prawdziwego zrozumienia świata (no… za czasów stoików nie było Internetu i dających wiedzę wszelaką „mediów społecznościowych” 😉). Rozum czy też mówić wprost racjonalność to także wyznaczanie granic. Stoicka refleksja może pomóc zrozumieć, do czego i jakich granic trzeba użyć (tak w inwestowaniu, jak i w radzeniu sobie z otaczająca rzeczywistości, stresem, presją czasu, itd.).
Samodyscyplina, wymagająca od stoików przezwyciężenia irracjonalnych, czasami niemożliwych do osiągniecia pragnień.
Sprawiedliwość, co oznacza zarządzanie wszystkimi naszymi relacjami z zachowaniem uczciwości.
Odwaga, która pozwala przezwyciężyć irracjonalne lęki (jakże częste w fachu inwestora…) . Stoicyzm jest idealnie zgodny z asertywnością, gdyż poprzez odwagę obejmuje też pewność siebie i pozwala ustanowić silne osobiste granice oraz determinację, aby być wysłuchanym.
Innym kluczowym aspektem myślenia stoików jest to, że powinniśmy podzielić nasze doświadczanie świata na rzeczy, które są realistycznie pod naszą kontrolą i rzeczy, które nie są. Nie ma sensu poddawać się emocjonalnie sytuacjom lub okolicznościom, nad którymi nie mamy kontroli.
Stoicyzm zwraca też uwagę na to, że sposób, w jaki interpretujemy wydarzenia, może mieć na nas większy wpływ niż same wydarzenia. A to oznacza, że możemy zredukować stresujące emocje i negatywne myślenie, przyjmując zrównoważony, spokojny i racjonalny obraz sytuacji.
Kluczowe korzyści ze stoicyzmu to:
- Racjonalność. Przyjmowanie obiektywnego spojrzenia na problemy jest cenne, gdy masz do czynienia z trudnymi sytuacjami, sprzecznymi informacjami czy nadmiarem bodźców w jednym momencie. Zamiast dać się wciągnąć „w bójkę” (albo potyczkę słowną czy intelektualną z samym sobą), stoik będzie szukał racjonalnego sposobu rozwiązania problemu.
- Spokój. Zachowanie opanowania i skupienia jest postrzegane jako typowa i zasadnicza cecha stoików. Ignorując rzeczy, których nie mogą kontrolować, stoicy są w stanie skupić się na rzeczach, na które mogą wpływać. Pomaga to złagodzić stres związany z pracą pod presją.
- Wytrzymałość. Stoicy często są w stanie wykazać się silnym, zdyscyplinowanym nastawieniem do podejmowanych działań. Myślenie jak stoik nie uodparnia na stres wynikający z dużego obciążenia pracą lub gorączkowego jej rytmu, ale pomoże rozpoznać stresory i zmniejszyć ich wpływ na nas.
- Elastyczność. Poszukując rozwiązań problemów i nieustannie zastanawiając się nad swoimi doświadczeniami, stoicy czerpią korzyści z możliwości jakie daje elastyczności wykonywanej przez nich pracy, a także szybko i pozytywnie reagować na zmiany.
- Moralność. Współczesne wersje stoicyzmu podkreślają także moralne elementy tej filozofii. Trzymanie się tego, co słuszne i wierność swoim wartościom, to kluczowe kroki na drodze do osiągnięcia sukcesu.
- Zrozumienie. Rozumienie własnego zachowania i motywacji może również ułatwić zrozumienie działań i emocji innych ludzi, a to nie tylko pomoże wczuć się w nich i w rezultacie zbudować lepsze relacje, ale także „przewidzieć” co się za chwilkę wydarzy… 😉 Samokontrola w stoickiej medytacji pomaga też dostrzec, co tak naprawdę nas motywuje (hmmm… czy naprawdę zawsze chodzi tylko o zysk?) a to często pomaga dokonać właściwego wyboru i podjąć dobre decyzje.
Czyli… warto być STOIKIEM!
Jak to zrobić?
W swojej nowoczesnej formie stoicyzm to w pewnym sensie uważność: na siebie, swoje emocje, odczucia, działania.
Aby do tego dojść trzeba się zatrzymać i „zajrzeć do siebie”, czyli zdefiniować, o co tak naprawdę chodzi i dlaczego zachowuje się/czuje/reaguje tak, a nie inaczej. Inwestorzy to z reguły osoby dość uważne i analityczne, czyli ten element powinien być dość łaty do zastosowania.
Szczególnym rodzajem refleksji czy tez uważności praktykowanej przez stoików jest „wizualizacja negatywna”. Wiąże się to z myśleniem o każdej sytuacji życiowej (np. negatywnych wynikach) w najbardziej potencjalnie stresującej i negatywnej formie, a następnie przygotowanie sobie planu poradzenia sobie z taką ewentualnością, robiąc to tak racjonalnie, jak to tylko możliwe. W praktyce takie działanie może pomóc przygotować się na najgorsze i kontrolować swoje lęki, zanim one zaczną nas kontrolować.
Wykonując wizualizację, udaje nam się rozróżnić te aspekty negatywnej sytuacji, które możemy kontrolować, i te, nad którymi nie panujemy. Dzięki temu łatwiej nam skoncentrować swoje wysiłki na obszarach, w których mamy realne czy też racjonalne możliwości zmiany.
Drugim sposobem na bycie uważnym i racjonalnym jest prowadzenie dziennika. To prosty sposób na codzienną refleksję nad swoimi myślami i uczuciami oraz obserwowanie ich interakcji. Zapisywanie swoich doświadczeń i zastanawianie się nad nimi pomaga dokonać analizy i racjonalizacji danego wydarzenia.
Zapisanie swoich myśli i emocji pozwala zauważyć i zastanowić się nad tym, czego doświadczyliśmy w danym dniu.
K.K